در دنیای پرشتاب تحولات تکنولوژی، شاهد ظهور پدیده‌های نوینی هستیم که مرزهای صنایع مختلف را جابجا می‌کنند. در حوزه مالی نیز، امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای (مخفف Decentralized Finance) به عنوان یک تحول بزرگ، در حال دگرگونی نظام‌های سنتی و ارائه جایگزینی خلاقانه است.
در این مقاله، به زبانی ساده به معرفی دیفای، نحوه عملکرد آن و مزایا و معایب آن می‌پردازیم تا بتوانید در حوزه ارزهای دیجیتال، درک کاملی از این دنیای نوظهور پیدا کنید.
دیفای چیست؟
فرض کنید می‌توانستید بدون نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها، وام بگیرید، سرمایه‌گذاری کنید و به تبادل دارایی‌هایتان بپردازید. این همان دنیای دیفای است! دیفای بر پایه بلاک چین، تکنولوژی پشتوانه ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم، بنا شده است.
در سیستم‌های مالی سنتی، بانک‌ها و موسسات متمرکز، نقش واسطه را در تراکنش‌های مالی ایفا می‌کنند. اما دیفای با حذف این واسطه‌ها، قدرت را به دست کاربران می‌دهد.
این کار از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌شود. قراردادهای هوشمند، کدهایی خودکار بر روی بلاک چین هستند که به طور شفاف و بدون نیاز به واسطه، شرایط یک توافق را اجرا می‌کنند.
دیفای چگونه کار می‌کند؟
تصور کنید می‌خواهید وام بگیرید. در سیستم سنتی، به بانک مراجعه می‌کنید، سوابق مالی خود را ارائه می‌دهید و در صورت تایید، وام دریافت می‌کنید. اما در دیفای، این فرآیند به طور کامل غیرمتمرکز انجام می‌شود.
شما به یک پلتفرم دیفای متصل می‌شوید، دارایی‌های دیجیتال خود را به عنوان وثیقه قفل می‌کنید و در ازای آن، وام دریافت می‌کنید. تمام این مراحل به طور خودکار و توسط قراردادهای هوشمند انجام می‌شود و نیازی به واسطه‌ای مانند بانک نیست.
کاربردهای دیفای در دنیای ارزهای دیجیتال چیست؟
کاربردهای دیفای بسیار متنوع هستند و شامل موارد زیر می‌شوند:
وام‌دهی و وام‌گیری: وام‌گیری بدون نیاز به بانک با نرخ‌های سود توافقی
سرمایه‌گذاری: کسب سود از طریق سپرده‌گذاری دارایی‌های دیجیتال در استخرهای نقدینگی
معاملات: تبادل ارزهای دیجیتال بدون نیاز به صرافی‌های متمرکز
بیمه: ارائه پوشش بیمه‌ای به صورت غیرمتمرکز
مدیریت هویت: احراز هویت و مدیریت اطلاعات شخصی به صورت امن و غیرمتمرکز
تفاوت دیفای با سیستم‌های مالی سنتی در چیست؟
سیستم‌های مالی سنتی، قدمتی دیرینه دارند و بر پایه موسسات متمرکز مانند بانک‌ها، صرافی‌ها و شرکت‌های بیمه بنا شده‌اند. در این سیستم‌ها، واسطه‌ها نقشی کلیدی ایفا می‌کنند و تراکنش‌های مالی بین افراد از طریق آنها انجام می‌شود.
دیفای با استفاده از فناوری بلاک چین، واسطه‌ها را حذف می‌کند و قدرت را به دست کاربران می‌دهد. در این سیستم، تراکنش‌ها به صورت غیرمتمرکز و خودکار توسط قراردادهای هوشمند انجام می‌شود.
ویژگی‌های کلیدی دیفای:
- عدم تمرکز: قدرت و کنترل در دست کاربران است.
- شفافیت کامل: تمام تراکنش‌ها به طور شفاف و قابل‌مشاهده بر روی بلاکچین ثبت می‌شوند.
- کارمزدهای پایین: هزینه استفاده از خدمات دیفای به طور قابل‌توجهی پایین‌تر از سیستم‌های سنتی است.
- دسترسی جهانی: هر کسی با اتصال به اینترنت می‌تواند به خدمات دیفای دسترسی داشته باشد.
مقایسه دیفای و سیستم‌های مالی سنتی
| ویژگی | سیستم‌های مالی سنتی | دیفای |
| تمرکز | متمرکز | غیرمتمرکز |
| شفافیت | محدود | کامل |
| کارمزد | بالا | پایین |
| دسترسی | محدود | جهانی |
| سرعت | کند | بالا |
| امنیت | متکی به امنیت موسسات | متکی به امنیت بلاکچین |
| مقررات | تابع قوانین سنتی | در حال توسعه |
| پیچیدگی | نسبتا ساده | پیچیده‌تر برای کاربران مبتدی |
مزایای دیفای نسبت به سیستم‌های مالی سنتی
عدم نیاز به واسطه: حذف واسطه‌ها و کارمزدهای اضافی
شفافیت: تمام تراکنش‌ها به صورت شفاف و قابل‌مشاهده بر روی بلاکچین ثبت می‌شوند
امنیت: امنیت بالای بلاکچین در برابر هک و تقلب
دسترسی جهانی: امکان دسترسی به خدمات مالی برای همه افراد در سراسر جهان
نوآوری: امکان خلق ابزارها و خدمات مالی جدید
معایب دیفای نسبت به سیستم‌های مالی سنتی
پیچیدگی: درک مفاهیم و نحوه استفاده از پلتفرم‌های دیفای برای مبتدیان دشوار است
نوسانات بازار: بازار ارزهای دیجیتال بسیار نوسانی است و سرمایه‌گذاری در دیفای با ریسک همراه است
امنیت: در صورت وجود نقص در قراردادهای هوشمند، هکرها می‌توانند از آنها سوءاستفاده کنند
عدم وجود قوانین و مقررات: قوانین و مقررات مشخصی برای دیفای وجود ندارد که می‌تواند ریسک‌هایی را به همراه داشته باشد.
راه های مختلف کسب درآمد از راه دیفای چیست؟
امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای (مخفف Decentralized Finance) دنیایی نوظهور و پررونق است که با حذف واسطه‌ها و استفاده از بلاک چین، امکانات جدیدی را برای کسب درآمد به کاربران ارائه می‌دهد. در این قسمت، با راه‌های مختلف کسب درآمد از دیفای آشنا می‌شویم.
- وام‌دهی:
در دیفای، می‌توانید با قفل کردن دارایی‌های دیجیتال خود به عنوان وثیقه، وام بگیرید. نرخ سود وام نیز به صورت توافقی بین وام‌دهنده و وام‌گیرنده تعیین می‌شود.
همچنین می‌توانید با سپرده گذاری دارایی‌های خود در استخرهای وام‌دهی دیفای، از نرخ سود رقابتی بهرمند شوید.
مزایای وام‌دهی در دیفای:
- نرخ سود بالا: می‌توانید نرخ سودهای بالاتر از سیستم‌های سنتی بانکی کسب کنید.
- انعطاف‌پذیری: شرایط وام‌دهی به صورت توافقی تعیین می‌شود.
- دسترسی آسان: به راحتی و بدون نیاز به واسطه می‌توانید وام بگیرید یا وام بدهید.
- سرمایه‌گذاری:
دیفای، فرصت‌های سرمایه‌گذاری متنوعی را با سودهای سالانه بالا گاهی تا – چند صد درصد- ارائه می‌دهد.
برخی از روش‌های سرمایه‌گذاری در دیفای عبارتند از:
- کشاورزی بازده :(Yield Farming) در این روش، با سپرده گذاری دارایی‌های خود در استخرهای نقدینگی، از سود آنها بهره‌مند می‌شوید.
- استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools): با تامین نقدینگی برای صرافی‌های غیرمتمرکز، می‌توانید کارمزد معاملات را دریافت کنید.
- توکن‌سازی دارایی‌ها: می‌توانید دارایی‌های فیزیکی خود را توکن‌سازی کنید و آنها را در بازارهای غیرمتمرکز به فروش برسانید.
مزایای سرمایه‌گذاری در دیفای:
- سودهای بالا: می‌توانید سودهای بسیار بالاتر از سرمایه‌گذاری‌های سنتی کسب کنید.
- تنوع: روش‌های سرمایه‌گذاری متنوعی در دیفای وجود دارد.
- دسترسی آسان: به راحتی و بدون نیاز به واسطه می‌توانید سرمایه‌گذاری کنید.
- معاملات:
در دیفای، صرافی‌های غیرمتمرکزی (DEX) وجود دارند که امکان تبادل ارزهای دیجیتال را بدون نیاز به واسطه و با کارمزدهای بسیار پایین فراهم می‌کنند.
همچنین می‌توانید با استفاده از قراردادهای هوشمند، به معاملات آتی، آپشن و سایر مشتقات ارزهای دیجیتال بپردازید.
مزایای معاملات در دیفای:
- کارمزد پایین: کارمزد معاملات در صرافی‌های غیرمتمرکز بسیار پایین‌تر از صرافی‌های متمرکز است.
- سرعت بالا: تراکنش‌ها به سرعت و بدون نیاز به واسطه انجام می‌شوند.
- امنیت: امنیت معاملات در دیفای بالا است.
- ارائه خدمات:
می‌توانید با ارائه خدمات خود در پلتفرم‌های دیفای، کسب درآمد کنید.
برخی از خدمات قابل ارائه در دیفای عبارتند از:
- توسعه‌دهنده قرارداد هوشمند: می‌توانید با توسعه قراردادهای هوشمند برای پلتفرم‌های دیفای، کسب درآمد کنید.
- مدیریت پلتفرم: می‌توانید با مدیریت پلتفرم‌های دیفای، کارمزد دریافت کنید.
- ارائه خدمات مشاوره: می‌توانید با ارائه خدمات مشاوره در زمینه دیفای، کسب درآمد کنید.
مزایای ارائه خدمات در دیفای:
- درآمد پایدار: می‌توانید از طریق ارائه خدمات، درآمد پایدار کسب کنید.
- انعطاف‌پذیری: می‌توانید در زمینه‌های مختلف دیفای خدمات ارائه دهید.
- بازی‌های بلاک‌چینی:
در بازی‌های بلاک چینی شما می‌توانید با بازی کردن و کسب دارایی‌های دیجیتال، کسب درآمد کنید.
در این بازی‌ها، مالکیت دارایی‌های درون بازی شما به صورت توکن‌های منحصر به فرد بر روی بلاکچین ذخیره می‌شود و شما مالکیت کامل آنها را دارید.
مزایای کسب درآمد از بازی‌های بلاک‌چینی:
- سرگرم‌کننده و جذاب: می‌توانید از طریق بازی کردن، کسب درآمد کنید.
- مالکیت دارایی‌ها: شما مالکیت کامل دارایی‌های درون بازی خود را دارید.
- پتانسیل سود بالا: برخی از بازی‌های بلاک‌چینی، پتانسیل سود بالایی را برای بازیکنان خود دارند.
- جمع‌آوری کمک:
در دیفای، پلتفرم‌هایی وجود دارند که به استارت‌آپ‌ها و پروژه‌های نوآورانه کمک می‌کنند تا از طریق جمع‌آوری کمک‌های مالی مردم، سرمایه مورد نیاز خود را تامین کنند.
کمک به خیریه‌ها: می‌توانید از طریق دیفای به موسسات خیریه و سازمان‌های مردم‌نهاد مورد علاقه خود کمک مالی کنید.
مزایای کسب درآمد از طریق جمع‌آوری کمک:
- حمایت از ایده‌های نو: می‌توانید به ایده‌های نو و خلاقانه کمک کنید تا به مرحله اجرا برسند.
- کمک به نیازمندان: می‌توانید به موسسات خیریه و سازمان‌های مردم‌نهاد کمک کنید و در حل مشکلات اجتماعی نقش داشته باشید.
- کسب سود: برخی از پلتفرم‌های تامین مالی جمعی، درصدی از کمک‌های جمع‌آوری شده را به عنوان کارمزد به شما پرداخت می‌کنند.
- مشارکت در حاکمیت:
برخی از پلتفرم‌های دیفای، از مدل حاکمیت غیرمتمرکز استفاده می‌کنند. در این مدل، کاربران با داشتن توکن‌های پلتفرم، می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مربوط به آینده آن پلتفرم مشارکت کنند.
مزایای مشارکت در حاکمیت:
- تاثیرگذاری بر آینده: می‌توانید در تصمیم‌گیری‌های مربوط به آینده پلتفرم‌های دیفای نقش داشته باشید.
- کسب درآمد: برخی از پلتفرم‌ها، به کاربرانی که در حاکمیت آنها مشارکت می‌کنند، توکن یا سود اعطا می‌کنند.
محبوب ترین پلتفرم‌های دنیای دیفای کدام پلتفرم‌ها هستند؟
یونی‌سواپ (Uniswap):
صرافی غیرمتمرکز پیشرو: یونی‌سواپ با رابط کاربری ساده و کارمزدهای پایین، به محبوب‌ترین صرافی غیرمتمرکز (DEX) تبدیل شده است.
مبادله آسان ارزهای دیجیتال: می‌توانید به راحتی ارزهای دیجیتال مختلف را در یونی‌سواپ معامله کنید.
استخرهای نقدینگی: می‌توانید با تامین نقدینگی برای استخرهای یونی‌سواپ، کسب درآمد کنید.
آوه (Aave):
پلتفرم وام‌دهی و وام‌گیری: آوه امکان وام‌دهی و وام‌گیری ارزهای دیجیتال را با نرخ سود رقابتی فراهم می‌کند.
پشتیبانی از دارایی‌های متنوع: می‌توانید طیف گسترده‌ای از دارایی‌های دیجیتال را در آوی به عنوان وثیقه استفاده کنید.
امنیت بالا: آوه از پروتکل‌های امنیتی قوی برای محافظت از دارایی‌های کاربران استفاده می‌کند.
میکر (MakerDAO):
استیبل‌کوین غیرمتمرکز DAI: میکر با استفاده از قراردادهای هوشمند، استیبل‌کوین DAI را بر پایه وثیقه ارزهای دیجیتال ایجاد می‌کند.
ثبات قیمت: DAI به دلار آمریکا پگ شده است و ثبات قیمت بالایی دارد.
حاکمیت غیرمتمرکز: کاربران میکر با داشتن توکن MKR می‌توانند در حاکمیت این پلتفرم مشارکت کنند.
کامپاند (Compound):
پلتفرم وام‌دهی و وام‌گیری: کامپاند امکان وام‌دهی و وام‌گیری ارزهای دیجیتال را با نرخ سود پویا و رقابتی فراهم می‌کند.
پشتیبانی از دارایی‌های متنوع: می‌توانید طیف گسترده‌ای از دارایی‌های دیجیتال را در کامپاند به عنوان وثیقه استفاده کنید.
رابط کاربری ساده: کامپاند دارای رابط کاربری ساده و کاربرپسند است.
سوشی‌سواپ (SushiSwap):
صرافی غیرمتمرکز نوظهور: سوشی‌سواپ رقیب اصلی یونی‌سواپ است و با ارائه ویژگی‌های جدید در حال جذب کاربران است.
مبادله آسان ارزهای دیجیتال: می‌توانید به راحتی ارزهای دیجیتال مختلف را در سوشی‌سواپ معامله کنید.
استخرهای نقدینگی: می‌توانید با تامین نقدینگی برای استخرهای سوشی‌سواپ، کسب درآمد کنید.
دش (Dash):
پلتفرم پرداخت‌های غیرمتمرکز: دش امکان انجام تراکنش‌های سریع، ارزان و امن را با استفاده از ارز دیجیتال DASH فراهم می‌کند.
حریم خصوصی: دش تراکنش‌های محرمانه را با استفاده از تکنولوژی CoinJoin ارائه می‌دهد.
حکومت غیرمتمرکز: کاربران دش با داشتن توکن DASH می‌توانند در حاکمیت این پلتفرم مشارکت کنند.
صرافی غیرمتمرکز وان اینچ 1inch:
تجمیع کننده صرافی‌های غیرمتمرکز: 1inch به کاربران امکان می‌دهد تا بهترین قیمت را برای معاملات ارزهای دیجیتال خود در صرافی‌های غیرمتمرکز مختلف پیدا کنند.
رابط کاربری ساده: 1inch دارای رابط کاربری ساده و کاربرپسند است.
پشتیبانی از ارزهای دیجیتال متنوع: می‌توانید طیف گسترده‌ای از ارزهای دیجیتال را در 1inch معامله کنید.
موارد ذکر شده فقط تعداد محدودی از پلتفرم‌های محبوب دیفای را شامل می‌شود. تنوع پلتفرم‌های دیفای بسیار زیاد است و هر روز پلتفرم‌های جدیدی با ویژگی‌ها و خدمات نوآورانه به این عرصه اضافه می‌شوند.
نکات مهمی که در انتخاب پلتفرم دیفای باید در نظر گرفت:
قبل از استفاده از هر پلتفرم دیفای، امنیت آن را به دقت بررسی کنید.
کارمزدهای پلتفرم را با دقت مقایسه کنید و پلتفرمی را انتخاب کنید که کارمزدهای پایینی دارد.
پلتفرمی را انتخاب کنید که رابط کاربری ساده و کاربرپسند داشته باشد.
قبل از استفاده از هر پلتفرم دیفای، نظرات کاربران و اعتبار آن را بررسی کنید.
